|
Die Groot Trek |
| www.boerafrikana.com: Tuisblad > Die Groot Trek |
|
Vryburgers Trek na die binneland
Kaart van Die Groot Trek
Pierneef Skildery voorstelling van die Groot Trek. Met erkenning aan die Huisgenoot Gedenkuitgawe Desember 1938
Piet Retief Roetes
Louis Trichardt Roetes
Dorsland Trekkers
Oor die Drakensberg na die Beloofde Land Huisgenoot Gedenkuitgawe Desember 1938
| DIE Groot Trek, word dit genoem... duisende Boere van die Kaapse oosgrens wat met ossewaens die trekpad noordwaarts gekies het. Net die nodigste kon saamgeneem word. Baie wat vir hulle dierbaar was, moes hulle agterlaat. Oor berge en deur riviere het die wawiele geknars na wat sekere landsverhuisers romanties as die "Beloofde Land" beskou het. Die werklikheid was dikwels veel minder romanties. Dit het selfs honderde se dood gekos. Maar hoeveel anders Suid-Afrika vandag sou gelyk het as daar geen Groot Trek was nie, kan geen mens hom werklik indink nie. Daarvoor lê die spore van hierdie ou pioniers eenvoudig te diep in ons geskiedenis ingegrif. Die Groot Trek word saaklik beskryf as die georganiseerde verhuising van tussen tien- en twaalfduisend Afrikaners in die jare dertig van die 1800’s uit die oosgrensdistrikte van die destydse Kaapkolonie na die binneland. Hulle sou later die Voortrekkers genoem word. Oor die presiese redes waarom die Afrikaner-Boere besluit het om die Britse juk af te werp, is daar nie eenstemmigheid onder al die geskiedkundiges nie. Die tradisionele siening is dat die grensboere se griewe, wat oor die jare heen opgebou het, gesetel het in hul gevoel dat hul selfstandige geestelike bestaan bedreig is deur ’n doelbewuste verengelsingsbeleid en hul stoflike bestaan deur ’n reeks verwoestende grensoorloë teen die Xhosa. Daarom sou die grensboere onder die Britse gesag uittrek om in die binneland ’n onafhanklike staat volgens eie aspirasies in die lewe te roep. Verskeie trekgroepe het by verskillende geleenthede die Kolonie verlaat. Die eerste, in 1833, was dié van Louis Trichardt en Johannes Hendrik Janse van Rensburg ("Lang Hans"). Daarna het die trek van Andries Hendrik Potgieter gevolg, by wie die vroom geestelike leier Sarel Arnoldus Cilliers hom aangesluit het. Met die aankoms van die trek van Gerhardus (Gert) Marthinus Maritz word die eerste Voortrekkerbestuursreëling by Thaba Nchu getref (Desember 1836) en daarna word ’n strafekspedisie teen Umziligazi (of Moslekatse of Silkaats), grondlegger van die Matabele-volk, by Mosega onderneem. Toe die trek van Piet Retief in die binneland aankom, word Retief deur die trekkers tot goewerneur verkies (April 1837). Soos so dikwels in die verlede, en tot vandag toe, het onderlinge leierstwiste die Afrikaner ook tydens die Groot Trek verdeel. Onenigheid ontstaan naamlik oor waar die Trekkerstaat uiteindelik opgerig moet word. Retief en sy volgelinge besluit om Natal toe te gaan, waar hy van die Zoeloe-koning Dingaan ’n woongebied ruil. Maar op 6 Februarie 1838 word Retief met sewentig manskappe en ’n groot getal agterryers met sy tweede besoek aan Dingaan om die lewe gebring. Potgieter verlaat Natal, ruil grond in die latere Vrystaat, maar gaan vestig hom uiteindelik in Ohrigstad en nog later by Soutpansberg. Die Republiek Natalia, wat intussen uitgeroep is, sluit in 1840 ’n verbintenis met die trekkers wat by Winburg en Potchefstroom ook ’n eie bestuur in die lewe geroep het. In 1842 word die Republiek Natalia deur Britse troepe beset en in 1843 finaal geannekseer. Baie trekkers trek hierna weer oor die Drakensberg om hulle vry van Britse oorheersing op die Hoëveld te gaan vestig. Teks met erkennign aan www.mieliestronk.com/ History As the first anti-colonialist drive began under the Dutch colony in the Cape, so did the most zealous "Boers" (the word originally means a farmer) begin to move away from the Cape in search of freedom and independence. These people were continually moving further and further away from the Cape and eventually met the first great Nguni migrations - the Xhosa people - who were moving South at the same time. This meeting took place in what is today known as the Eastern Cape. As the two great migrations - Boer and Xhosa - met at the Fish River in the Eastern Cape, so did these two migrations stop for a while. In the interim however, the British Empire occupied the Cape Colony, and the Boers, who had sacrificed so much to escape their White colonial Dutch masters, once again found themselves under White British rule. It was from the Eastern Cape that the first of what has become known as the Great Trek movements started. This Great Trek was in fact the migration of the Boer people away from the British Empire - proof yet again that the first anti-colonial movement in Africa was a Boer movement - an indigenous people trying to escape colonization by an European power. In many ways this of course mirrored events in North America. The main cause of the Great Trek was the British colonial masters trying to colonize the Boers of the Cape frontiers. There were other smaller factors, but it can be said in summation that it was the Boers' desire to be free and independent of colonial rule which caused the Great Trek. It is of crucial importance to note that whenever reference is made to the Great Trek, history writers always refer to the "Boers" who took part in the great Trek. There was no "Afrikaner" Great Trek, and there were no "Afrikaner" Great Trek Leaders, just Boer Great Trek leaders. This is an indication that at this stage already the Boers had developed an identity of their own, as distinct from the Cape Dutch and English settlers of the Cape. The independence minded Boers packed up their belongings and headed north - into what today is known as the Orange Free State, Transvaal and into Natal. Veldslae: Van Rensburg Trek uitgewis Julie 1836 Aanval op die Liebenbergs 25 Augusts 1836 Vaalrivierslag 16 Oktober 1836 Die Slag by Vegkop (16 Oktober 1836)
Ons land is vol Monumente en gedenktekens wat met die Groot Trek verband hou. Hieronder is ‘n lys van die Monumente.
[As 'n blad vir enige van hierdie monumente bestaan sal ons met graagte op 'n wederkerige basis 'n skakel na daardie blad hier byvoeg]
|
